ကမာၻေပၚမွာ အသီးသီး ေရးဆဲြျပဌာန္း က်င့္သံုးေနၾကတဲ့ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမ်ားရဲ႕ သေဘာသဘာဝေတြကို ခဲြျခားေလ့လာ ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္-

(27.4.2014)

(၁) ႏိုင္ငံဖဲြ႕စည္းမႈ၏ သဘာဝ (The Nature or Form of the State)

(၂) အေျခခံဥပေဒ၏ သဘာဝ (The Nature of the Constitution)

(က) တစ္စုတစ္စည္းတည္း ေရးသားထားမႈ ရွိ/မရွိ (Written or Unwritten)

(ခ) ျပင္ဆင္ရန္ လြယ္ကူျခင္း သို႔မဟုတ္ ခက္ခဲျခင္း (Flexible or Rigid)

(၃) ဥပေဒျပဳေရး၏ သဘာဝ (The Nature of the Legislation)

(၄) စီမံခန္႔ခဲြေရး၏ သဘာဝ (The Nature of the Executive)

(၅) တရားစီရင္ေရး၏ သဘာဝ (The Nature of the Judiciary)

ဆိုတဲ့ အေျခခံငါးမ်ဳိးအရ ခဲြျခားေလ့လာၾကတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံအေနအထားသဘာဝကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တစ္ေပါင္းတည္းေသာ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္ (Unitary State) သို႔မဟုတ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ (Union) ရယ္လို႔ ဖြဲ႔စည္းမႈ သဘာဝ ကဲြျပားတတ္ပါတယ္။ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္မွာဆိုရင္ ဗဟိုအစိုးရတစ္ခုသာရွိျပီး အဲဒီအစိုးရက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေတြကို လက္ဝယ္ထားရွိပါတယ္။

* ျပည္ေထာင္စုစနစ္မွာ တူညီတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ျပည္နယ္ေတြ ေပါင္းစည္းထားတဲ့ ဗဟို၊ ဗဟိုနဲ႔ ျပည္နယ္အစိုးရေတြဟာ အာဏာကို ခဲြေဝက်င့္သံုးၾကပါတယ္။ အဲဒီႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးနဲ႔ အာဏာကို အေပးအယူလုပ္ျပီး ႏိုင္ငံေရးအရ ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္း ညီညြတ္မႈ ရယူထားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟိုအစိုးရရဲ႕ အာဏာေတြကို ျပည္နယ္ေတြက ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနဲ႔ တိတိက်က် ကန္႔သတ္ထားၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဥပမာျပရရင္ လက္ရွိအေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပိဳကဲြသြားတဲ့ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုတို႔ကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

* ေနာက္တစ္ခါ အေျခခံဥပေဒကို သဘာဝအားျဖင့္ ေလ့လာတဲ့အခါမွာ ႏွစ္ပိုင္းေတြ႕ရပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေတြဟာ တစ္စုတည္း စုစည္းေရးသားထားျခင္း မဟုတ္ပဲ ေခတ္အဆက္ဆက္ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒသေဘာသက္ေရာက္တဲ့ ဥပေဒေတြ တစ္ခုခ်င္းကို စုစည္းျပီး အနက္အဓိပၸာယ္ ေကာက္ယူျခင္းမ်ဳိး ရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ေရးသားထားမႈမရွိ (Unwritten) လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ ယူႏိုက္တက္ ကင္းဒမ္း (UK) ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေခတ္မွာ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒမ်ားမွာ တစ္ခုတည္းမွာ ေရးသားျပဌာန္းထားပါတယ္။ ဒီလို ေရးသားမႈကို (Written Constitutions) လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

* ေနာက္တစ္ခါ အေျခခံဥပေဒမ်ားရဲ႕ သဘာဝမွာ ျပင္ဆင္ရန္ လြယ္ကူမႈနဲ႔ ခက္ခဲမႈ သဘာဝကိုလည္း ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေတြဟာ အျခားဥပေဒနဲ႔မျခား သာမန္အမ်ားစုမဲဆႏၵ (ဆႏၵမဲ ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္း) နဲ႔ ျပင္ဆင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒမ်ဳိးကိုေတာ့ ျပင္ဆင္ရန္ လြယ္ကူေသာ (Flexible) ဥပေဒလို႔ ေခၚပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေတြက်ေတာ့ ျပင္ဆင္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ သဘာဝ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီလို အေျခခံဥပေဒေတြမွာ “အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္း” ဆိုတဲ့ က႑တစ္ခု ထည့္သြင္းထားေလ့

ရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္လိုလွ်င္ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ သံုးပံု ႏွစ္ပံုက စတင္အဆိုျပဳတဲ့အခါ ကြန္ဂရက္က အေမရိကန္ျပည္နယ္ေတြအားလံုးကို အေၾကာင္းၾကားရျပီး ျပည္နယ္ေတြမွာ ရွိတဲ့ ဥပေဒျပဳအဖဲြ႕ေတြရဲ႕ ေလးပံု သံုးပံုက သေဘာတူမွသာ ျပင္ဆင္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒမ်ဳိးကို ျပင္ဆင္ရန္ ခက္ခဲသည့္ (Rigid) ဥပေဒလို႔ ေခၚပါတယ္။

* ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ (၁၉၇၄) ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ဆိုရွယ္လစ္သမၼတ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒဟာလည္း ျပင္ဆင္ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ အေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒရဲ႕ ပုဒ္မ ၁၉၄ (က) အရ အခ်ဳိ႕ပုဒ္မေတြကို ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အားလံုးရဲ႕ (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္း (ေလးပံုသံုးပံု) က ျပင္ဆင္ဖို႔ လက္ခံျပီးတဲ့ေနာက္ ျပည္လံုးကၽြတ္ ဆႏၵခံယူပဲြမွာ မဲေပးခြင့္ရွိသူအားလံုးရဲ႕ ထက္ဝက္ေက်ာ္က သေဘာတူမွသာ ျပင္ဆင္ႏိုင္ျပီး ပုဒ္မ ၁၉၄(ခ) အရ အခ်ဳိ႕ပုဒ္မေတြကို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ဆႏၵမဲနဲ႔သာ ျပင္ဆင္ႏိုင္တာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ စကားစပ္မိတုန္း ဥပေဒျပဳေရးဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး ကၽြန္ေတာ္ နားလည္သမွ်၊ ေလ့လာမိသမွ်နဲ႔ နည္းနည္းေလာက္ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ ဒါကလည္း တစ္ျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကေန႔ အေနာက္ေမွ်ာ္သမားေတြအမ်ားစုက ႏိုင္ငံၾကီးတစ္ခုရဲ႕ ကြန္ဂရက္ဟာ တစ္ကမာၻလံုးရဲ႕ ဖိအားေပးမႈကိုသာ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကတဲ့အတြက္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျဖစ္ေအာင္ ရွင္းျပရတာပါခင္ဗ်ာ။

* ဥပေဒျပဳေရးဆိုတာကို မေျပာခင္ ဥပေဒဆိုတာကို ခပ္လြယ္လြယ္ျဖစ္ေအာင္ ရွင္းျပဖို႔ လိုမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့၊ ဥပေဒဆုိတာ သက္ဆိုင္ရာျပည္သူေတြ၊ အဲဒီဥပေဒနဲ႔ အက်ဳံးဝင္သူေတြ လိုက္နာရတဲ့ စည္းကမ္းတစ္ခုပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ခုက ဥပေဒတစ္ခုကို ျပဌာန္းလိုက္တယ္ဆိုရင္ အဲဒီႏိုင္ငံသားေတြဟာ လိုက္နာၾကရစျမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ျပည္တြင္းျပဌာန္းဥပေဒလို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။

* ႏိုင္ငံတကာ အစည္းအေဝး ညီလာခံေတြ က်င္းပျပီး အားလံုး သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ၾက၊ လက္မွတ္ေရးထိုးၾကတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ စာခ်ဳပ္ေတြ၊ ပဋိဉာဥ္ေတြပါ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒလို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒါကို အဲဒီသေဘာတူညီခ်က္မွာ ပါဝင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြက လိုက္နာႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျပည္တြင္းဥပေဒအျဖစ္ တင္ျပီး ျပဌာန္းရတဲ့အတြက္ ျပည္တြင္းဥပေဒတစ္ခုရဲ႕ အေရးပါမႈကို တြက္ဆလို႔ ရႏိုင္မယ္ထင္ပါတယ္။

* ဒီလို ဥပေဒျပဌာန္းျခင္း (ဥပေဒျပဳျခင္း) ဆိုတာကို ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာ ကိုင္စဲြက်င့္သံုးႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ အဖဲြ႕အစည္းေတြကပဲ လုပ္လို႔ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာျဖစ္တဲ့-

(၁)ဥပေဒျပဳေရး အာဏာ၊

(၂) အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ၊

(၃) တရားစီရင္ေရးအာဏာ

ဆိုတာေတြကလည္း လြတ္လပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွ ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုတာ သတိျပဳရပါလိမ့္မယ္။

* ပေဒသရာဇ္ေခတ္တုန္းကေတာ့ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္ေတြရဲ႕ တစ္ခ်က္လႊတ္အမိန္႔ေတာ္ဟာ ဥပေဒျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ (စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စနစ္က်ျပန္ေတာ့ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ (ပါလီမန္)က ဥပေဒျပဳျပီး ရွင္ဘုရင္က လက္မွတ္ေရးထိုး ထုတ္လာတာမ်ဳိး ျဖစ္လာခဲ့တယ္)။ ေနာက္တစ္ခါ ေရာမတုိင္းမွာ ေရာမသားေတြ စုေဝးၾကျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥေတြ၊ ဥပေဒေရးရာကိစၥေတြ၊ တရားစီရင္ေရးကိစၥေတြကို လူထုကိုယ္တုိင္ တိုက္႐ိုက္ ညႇိႏိႈင္းဆံုးျဖတ္ အတည္ျပဳေဆာင္ရြက္ၾကတယ္။ တုိက္႐ိုက္ဒီမိုကေရစီဆိုတာ အဲဒါပါပဲ ခင္ဗ်ာ။

* ေနာက္ပိုင္းေရာက္လာေတာ့ လူဦးေရက တစ္ျဖည္းျဖည္းမ်ားလာတဲ့အတြက္ လူထုၾကီးတစ္ရပ္လံုးကိုယ္စား လူထုကိုယ္စားလွယ္ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္တဲ့စနစ္ကို က်င့္သံုးလာခဲ့တယ္။ အဲဒီ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကေနတစ္ဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရးေတြကို ေဆာင္ရြက္လာခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ဒီကေန႔မွာ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ေတြက ဥပေဒျပဳေရးကို အဓိကလုပ္ေဆာင္တဲ့ အစဥ္အလာ ျဖစ္လာရျခင္းပါ။ စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္က်ျပန္ေတာ့ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ (ပါလီမန္)က ဥပေဒျပဳျပီး ရွင္ဘုရင္က လက္မွတ္ေရးထိုးတာမ်ဳိး ျဖစ္လာခဲ့တယ္။

* ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြမွာ အမတ္ဦးေရ အမ်ားဆံုးရတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္လက္ထဲကို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အာဏာသံုးရပ္စလံုး ေပးအပ္ခဲ့ပါတယ္။အဲဒီ ပါတီေခါင္းေဆာင္ဟာ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို သူက ယူလိုက္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ဥပေဒျပဌာန္းမယ္။ ပါလီမန္မွာလည္း သူ႕အမတ္ေတြက လူမ်ားစု၊ အဲဒီအမတ္ေတြကို သူက ေခါင္းေဆာင္ျပီး သူၾကိဳက္တဲ့ ဥပေဒကို သူၾကိဳက္သလို ျပဳတတ္ပါတယ္။ တရားစီရင္ေရးကို တရားသူၾကီးေတြက လုပ္ၾကတယ္ဆိုေပမယ့္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က ခန္႔ထားတဲ့ တရားေရးဝန္ၾကီးကေနတစ္ဆင့္ တရားစီရင္ေရးနယ္ပယ္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ပါတယ္။ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကေနတစ္ဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေတြကို ဝန္ၾကီးေတြ၊ ဝန္ကေလးေတြ (အတြင္းဝန္ေတြ)၊ တိုင္းမင္းၾကီးေတြ၊ ခ႐ိုင္ဝန္ေတြ၊ ျမိဳ႕ပိုင္၊ သူၾကီး၊ ဆယ္အိမ္ေခါင္းတို႔အထိ လႊဲအပ္သံုးစဲြတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ တရားစီရင္ေရးမွာလည္း တရား႐ံုးအဆင့္ဆင့္ လႊဲအပ္ေပးထားပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္မွာဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပည္နယ္ေတြ၊ တိုင္းေတြကို အာဏာေတြ ခဲြေဝအပ္ထားပါတယ္။ ဒါဟာ ခြဲေဝမႈ (Division of Power) ဆိုတာပါပဲ ခင္ဗ်ား။

* ေနာက္တစ္မ်ဳိးကေတာ့ အာဏာကို ပိုင္းျခားက်င့္သံုးတဲ့မူ (Seperation Power) ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အာဏာသံုးရပ္ကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ တစ္စုတစ္ဖဲြ႕လက္ထဲ ဝကြက္မအပ္ဘဲ အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းတဲ့ပံုစံနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို လုပ္ကိုင္ခြင့္အျပည့္အဝရွိတဲ့ သမၼတက က်င့္သံုးတယ္။ တရား႐ံုးခ်ဳပ္နဲ႔ တရား႐ံုးအဆင့္ဆင့္က အေျခခံဥပေဒနဲ႔အညီ တရားစီရင္ေရးအာဏာကို က်င့္သံုးတယ္။ တရား႐ံုးခ်ဳပ္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္ (ပါလီမန္) ကေတာ့ တရားဥပေဒျပဳေရးကို က်င့္သံုးတယ္။ အဲဒီအဖဲြ႕အစည္းသံုးရပ္ဟာ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းတယ္။

* ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ (The Federalist Papers) မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ “ကန္႔သတ္ရွိ အျမင္”(Constrained Vision) ဟာ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒကို အဓိက လႊမ္းမိုးသက္ေရာက္ခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ “အျပန္အလွန္ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း” (Check and Balances) ကို အေသးစိတ္ ဂ႐ုျပဳ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒ၊

“မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ် ထာဝရ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာ အာဏာကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား အပ္ႏွံထားဖို႔ဟူသည္ မျဖစ္ႏိုင္”

ဆိုတဲ့အျမင္ကို ရွင္းလင္းစြာ ထင္ဟပ္ေစခဲ့ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

* အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အာဏာသံုးရပ္ကို ပိုင္းျခားျပီး အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းတဲ့ စနစ္ကို လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ကတည္းက က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။ “ေလာ့ဒ္အက္တန္”က -“အာဏာတို႔မည္သည္ ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးတတ္၏။ အာဏာကုန္ရသူက အာဏာကုန္ ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးတတ္သည္”လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။

* အဲဒီအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အာဏာသံုးရပ္ကို တစ္ဦးတည္း၊ တစ္ဖဲြ႕တည္းရဲ႕ လက္ထဲ၊ ရင္ခြင္ထဲကို ပံုမအပ္သင့္ဘူးဆိုတဲ့ အယူအဆကို က်န္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္က အေမရိကန္အေျခခံ ဥပေဒကို ေရးဆဲြခဲ့ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားညီလာခံကိုယ္စားလွယ္ေတြ သေဘာေပါက္လက္ခံခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

* ဥပေဒျပဳလုပ္ငန္းကို အဓိကလုပ္ရတဲ့ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္းကို ကြန္ဂရက္လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာေတာ့ ဒိုင္းယက္၊ အဂၤလန္မွာေတာ့ ပါလီမန္၊ ႐ုရွားမွာက ဒူးမား၊ အစၥေရးမွာက နက္ဆက္၊ အိႏၵိယမွာက ေလာ့စ္ဆာဘား၊ တ႐ုတ္ျပည္က ျပည္သူ႕အမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္ ဆိုျပီး လႊတ္ေတာ္ေတြကို နာမည္ေပးထားၾကပါတယ္။ အဲဒီလႊတ္ေတာ္ေတြက ဥပေဒျပဳၾကပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

* မ်ားေသာအားျဖင့္ ပါလီမန္ လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ အထက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ရယ္လို႔ ႏွစ္ခုရွိၾကပါတယ္။ အထက္လႊတ္ေတာ္ကို အေမရိကန္နဲ႔ အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြက ဆီးနိတ္ လို႔ ေခၚၾကျပန္ပါတယ္။ ဆီးနိတ္ဆိုတာကလည္း ေရာမေခတ္က သံုးခဲ့တဲ့ အမည္တစ္ခုပါ။ အဂၤလန္မွာေတာ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ကို မွဴးမတ္လႊတ္ေတာ္ (House of Lords) လို႔ ေခၚပါတယ္။ အဂၤလိပ္၊ ေဝလ၊ စေကာ့နဲ႔ အိုင္ယာလန္ေျမာက္ပိုင္း မွဴးမတ္မ်ဳိးႏြယ္ေတြဟာ အေမြဆက္ခံျပီး အလိုအေလ်ာက္ ပါဝင္ၾကပါတယ္။ ဘယ္မဲဆႏၵရွင္ကမွ မဲေပးေရြးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ တရားလႊတ္ေတာ္ (ဟိုက္ကုတ္) တရားသူၾကီးေတြ၊ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးနဲ႔ ဂိုဏ္းအုပ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြ ပါဝင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ကေနဒါႏိုင္ငံမွာေတာ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အားလံုးကို ဘုရင္ကပဲ အျမဲတမ္း ခန္႔ထားပါတယ္။

* ကမာၻ႕ႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားမွာ မဲဆႏၵနဲ႔ အေရြးခံရတဲ့ အမတ္မဟုတ္ဘဲ အခ်ဳိးက်ပါဝင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္၊ ခန္႔ထားတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ေတြ ရွိပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာဆိုရင္ အင္ဒိုနီးရွာနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ေရြးေကာက္ခံထားရတာမဟုတ္ဘဲ ခန္႔ထားတဲ့ အမတ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနတာကို ကၽြန္ေတာ္ ေလ့လာမွတ္သားမိပါတယ္။ ။

{ေဆာင္းပါးအခ်ဳိ႕အား မွီျငမ္းထားပါသည္။}

( ဘက္မလိုက္ေသာ အမ်ဳိးသားေရးဝါဒီ ) —