ေတြးမိေတြးရာၿမန္မာစာ(၄)

စာလံုးေပါင္းမွားလွ်င္ အဓိပၸာယ္လြဲပါသည္ ကၽြန္ေတာ့္ေဆာင္းပါးဖတ္မိသည့္ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က “ျမန္မာစာျမတ္ႏိုးတယ္ လည္းေျပာေသးတယ္။ ေဆာင္းပါးထဲမွာ အဂၤလိပ္လိုေတြလည္းတြဲေရးထားေသး တယ္။”ဟုဆိုပါသည္။ မွန္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ေဆာင္းပါးထဲမွာ အဂၤလိပ္လိုတြဲေရးရျခင္းအေၾကာင္းမွာ ပညာ တတ္အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ား ၾကားတြင္ ျမန္မာစာသတ္ပံုသတ္ညႊန္း အမွားအမ်ား ဆံုး ေတြ႔ရျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ေဆးနည္းႏွင့္တည့္ပါက လိုသလို မွတ္သားသံုးစြဲႏိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္မွတ္သည့္ နည္းအတိုင္း အဂၤလိပ္လို တြဲထည့္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အမွားေတြ႔ လွ်င္ ေထာက္ျပျပဳျပင္ ပါ။ ေက်ေက်နပ္ နပ္ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ အျပဳျပင္ခံပါမည္။ မွားတတ္ေသာ စာလံုးေပါင္းမ်ားတြင္ အလယ္ ႏွင့္ အလည္ မွာလည္း မၾကာခဏ မွားတတ္သည့္ စာလံုးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာအဘိဓာန္တြင္ အလယ္ကို အလယ္၊ န- အၾကားျဖစ္ေသာေနရာ။ ဗဟို။ ဟုျပထားၿပီး အလည္ ကိုမူမေတြ႔ရပါ။ အလယ္ မွာ တစ္စံု တစ္ခု၏ အလယ္ ဟုဆိုလိုၿပီး၊ အလည္မွာ အလည္အပတ္ သြားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ လူပံုအလည္ဟု မွားယြင္းေရးသား တတ္ပါသည္။ လူပံုအလယ္ကသာအမွန္ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ လယ္ကို အဂၤလိပ္စာလံုး [farm, centre, middle, among] တို႔ႏွင့္တြဲဖက္မွတ္သားထားၿပီး လည္ကိုမူ [visit, circle, cycle, round] စသည့္ စကားလံုးမ်ားျဖင့္ တြဲမွတ္ထားပါသည္။ လယ္သမားမ်ား မိုးစပါး စိုက္ေနၾက သည္။ ေရလယ္ေခါင္ေသာင္ထြန္း နတ္သမီးေနတဲ့ကၽြန္္း။ လူပံုအလယ္မွာ အရွက္ကြဲေအာင္ တမင္သက္သက္လုပ္တာ။ စုစုတို႔အိမ္က ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္မွာ။ အလယ္ကလူ စကား၀ဲ၏။ စသည့္အသံုးမ်ားတြင္ လယ္ အသံုးကို ေတြ႔ရသည္။ လည္ အသံုးကိုမူ ပ်ိဳပ်ိဳေမ အလည္အပတ္ထြက္တယ္၊ ေမာ္ေတာ္ကားနဲ႔ရယ္။ အလည္ သက္သက္ပဲလား။ ခ်ာခ်ာလည္ မူးတယ္။ မ်က္စိလည္ လမ္းမွားတယ္။ စကားကို လိပ္ပတ္လည္ေအာင္ေျပာပါ။ ေတာ္ေတာ္လည္တဲ့လူ စသည့္အသံုးမ်ားတြင္ ေတြ႔ရပါ သည္။ ျမန္မာစာ/စကားတြင္ ဟထိုးမပါဘဲ ဟထိုးသံထည့္ရြတ္ရသည့္ စကားလံုးမ်ားရွိသလို ဟထိုးပါေသာ္လည္း ဟထိုးသံ ျဖဳတ္ၿပီးရြတ္ရသည့္ စကားလုံးမ်ားရွိပါသည္။ ျမား၊ မီ၊ ေမြး၊ ႏုတ္၊ ႏိုင္ စသည့္စကားလံုးမ်ားတြင္ ဟထိုးမပါေသာ္လည္း ဟထိုးသံ ထည့္ၿပီး ရြတ္ဆိုရပါသည္။ ျမားမွာ [arrow] ျဖစ္ၿပီး ဟထိုးသံထည့္ရြတ္ရပါသည္။ တရုတ္လာသည္ ရိုင္ရိုင္ေလာ၊ ရုိင္ရိုင္၊ ျမားမိုးရြာသည္ ၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ေလာ၊ ၿဖိဳင္ၿဖိဳင္။ ျမားအတြင္း ယာဥ္မရပ္ ရ။ ေမာင့္ အခ်စ္ျမား အသည္းမွာစူး ႏုတ္လည္းႏုတ္ခ်င္ခဲ့ဘူးေပ။ အခ်ိဳ႕က မွ်ား ဟုမွားေရးၾက သည္။ မွ်ားမွာ [lure] ဖ်ားေယာင္းေသြးေဆာင္သည့္ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါသည္။ ငါးစာကို သာ ျမင္သည္၊ ငါးမွ်ားခ်ိတ္ကို မျမင္။ သူ႔ကို လခေကာင္းေကာင္း အလုပ္ရမယ္ဆိုၿပီး မွ်ားေခၚလာတာ မသိရွာဘူး။ ဒီမိန္းမ တဖ်စ္ေတာက္ေတာက္ နဲ႔ ျမည္တြန္ေတာက္ တီး ေနတာကို နားေထာင္မယ့္အစား ငါးသြားမွ်ားေနတာ နားေအးပါတယ္ စသည့္အသံုးမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။ မီ သည္ ဟထိုးမပါေသာ္လည္း ဟထိုးသံထည့္၍ ရြတ္ဖတ္ရၿပီး မိ မွဆင္းသက္လာသည္ ဟု မွတ္သားရပါသည္။ [soon, in time, catch up with] စသည့္အဓိပၸာယ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ မၾကာမီ။ အခ်ိန္မီ။ ရထားမီေအာင္ အျမန္ေမာင္းေပးပါ။ မင္းႀကိဳးစားရင္ တစ္ေန႔ သူ႔ကို မီမွာပါ။ မွီမွာ တစ္ခုခုကို မွီေနသည္။ တစ္ေယာက္ေယာက္ကို မွီခိုအားကိုးေနရသည္ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ျဖစ္သည္။ “ဘုရား ေတာင္ အမွီရွိမွပြင့္တယ္ဆိုတာ ေထရ၀ါဒရဲ႕ ပိဋကတ္ သံုးပံုမွာ မပါဘူးလို႔ ဆရာႀကီး ဦးသုခက ေျပာဖူးတယ္။” “မွီခိုအားထား ရမယ့္ မိဘႏွစ္ပါးကလည္း မာနေတြၿပိဳင္ရင္း ကြဲသြားၾကၿပီဆိုေတာ့ ဒီလိုပဲ ရပ္ကြက္ထဲမွာ ႀကံဳရာအလုပ္ကို လုပ္ရရွာတာေပါ့ ေအ။” “တိုင္ကိုမွီမေနနဲ႔ ေရနံေတြေပကုန္လိမ့္မယ္။” အဂၤလိပ္လို [lean, depend on, rely on] အဓိပၸာယ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါသည္။ ဟထိုးမပါေသာ ႏုတ္ ကိုလည္း ဟထိုးသံထည့္ဖတ္ရပါသည္။ [pull out, minus, reduce] အဓိပၸာယ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ ပ်ိဳးနုတ္၊ ေကာက္ႏုတ္၊ အေပါင္းအႏုတ္၊ တစ္ျပည္ေလာက္ ျပန္ႏုတ္ထားလိုက္မယ္ ေနာ္။ ဟ ထိုးပါေသာႏွဳတ္မွာ [lip] အဓိပၸာယ္ျဖစ္ ပါသည္။ သႏၱာေရာင္ႏွဳတ္ခမ္း၊ ႏွဳတ္ခ်ိဳ သွ်ိဳတစ္ပါး၊ ႏွဳတ္ခမ္းပဲ့ခ်င္း မီးမွဳတ္ စသည့္ ႏွဳတ္ခမ္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ အသံုးမ်ိဳးတြင္ ေတြ႔ရပါသည္။ ထို႔အတူ [can, able, capable] ဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ ဟထိုးမပါေသာ ႏိုင္ ကိုလည္း ဟထိုးသံ ထည့္ဆို ရပါသည္။ လုပ္ႏိုင္ ကိုင္ႏိုင္၊ စားႏိုင္ ေသာက္ႏိုင္၊ ေကၽြးႏိုင္ ေမြးႏိုင္၊ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္၊ သို႔ေသာ္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္၊ မလုပ္ႏိုင္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ မႏိုင္၀န္ထမ္း သည္ဆိုေသာ စကားမွ ႏိုင္ ကို မူ ဟထိုးမပါဘဲ ေရးထားသည့္ အတိုင္း မႏိုင္၀န္ ထမ္းသည္ဟုသာ ရြတ္ဆိုရပါသည္။ အေပါင္း၊ အႏုတ္၊ အေျမွာက္၊ အစားတြင္ပါသည့္ [multiplication] အေျမွာက္တြင္ ဟထိုးပါၿပီး ရြတ္ဆိုရာတြင္လည္း ဟထိုးသံ ထည့္ရြတ္ရပါသည္။ သို႔ေသာ္ [cannon, artillery] ဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ အေျမာက္တြင္မူ ဟထိုး မပါေသာ္လည္း အေျမွာက္ ဟုပင္ ဟထိုးသံထည့္၍ ရြတ္ဆိုရပါသည္။ ထို႔အတူ [foresight, vision] ဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ အေျမာ္အျမင္တြင္လည္း ဟထိုး မပါသည့္ အေျမာ္ကို ဟထိုးသံႏွင့္ ဖတ္ရပါသည္။ [ many, a lot ] စသည္ျဖင့္ အဓိပၸာယ္ရေသာ စကားလံုးခ်င္းအတူတူ အမ်ားအျပားတြင္ အမ်ားဟု ယပင့္ ႏွင့္ေရးေသာ္လည္း အေျမာက္အျမားကိုမူ အျမားဟုသာေရးရပါသည္။ ယင္းမွာ အေျမာက္အျမား စကားလံုးပါ အျမားကို မူလေပါရာဏက်မ္းပါ စာလံုး ေပါင္းအ တိုင္း သံုးႏွဳန္းေရးသားသည္ဟု မွတ္သားဖူးပါသည္။ အိမ္ရာႏွင့္ အိမ္ယာမွာလည္း အမ်ားမွားတတ္သည့္ စကားလံုးျဖစ္သည္။ အိမ္ရာက အမွန္ျဖစ္ပါသည္။ အိမ္ရွိေသာ ေနရာဟု ရိုးရိုးေလးစဥ္းစားလိုက္ပါက မမွားႏိုင္ေတာ့ဟု ထင္ပါသည္။ ယာ ဆိုသည္မွာ ပဲ၊ ေျပာင္း၊ ႏွမ္း စိုက္ပ်ိဳးသည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ အိမ္ယာ ဟုေရးပါက ပဲခင္း၊ ႏွမ္းခင္းထဲက အိမ္ဟု အဓိပၸာယ္ထြက္သြား မည္လား မေျပာတတ္။ ဤမွ်ဆိုလွ်င္ အိပ္ရာႏွင့္ အိပ္ယာကို လည္း မည္သည္က အမွန္ဆိုသည္ကို မွန္းဆႏိုင္ ေလာက္ၿပီဟုထင္ပါသည္။အသည္းကိုလည္း အသဲဟု မွားေရးေလ့ရွိတာ မၾကာခဏေတြ႔ရတတ္ပါသည္။ အသည္းက အမွန္ျဖစ္ပါသည္။ အသဲဆိုသည့္ စာလံုးေပါင္းမရွိပါ။ သဲ မွာ ေရ၊ ေလ စသည္တို႔တိုက္စားသျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ေက်ာက္အမွဳန္အမႊား ဟု ျမန္မာအဘိဓာန္တြင္ ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။ သည္း ကိုမူ ျပင္းထန္သည္။ လြန္ကဲသည္ ဟု ေဖၚျပထားပါသည္။ ျမန္မာစကားတြင္ “ဒီမိုကေရစီရေအာင္ တိုက္ပြဲ၀င္မဟဲ့ဆိုၿပီး ေတာထဲကိုေရာက္ သြားၾကတဲ့ ေက်ာင္း သားေတြ အခ်င္းခ်င္း ေထာက္လွမ္းေရးလို႔ စြပ္စြဲၿပီး ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ျဖတ္ၾကတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းကိုၾကားရတာ အသည္းနာစရာေကာင္းလိုက္တာ။” “ေတာ္ေတာ္ အသည္းမာတဲ့ေကာင္။” “အသည္းေကာင္းလို႔ ပြဲေတာင္းတယ္ေပါ့ေလ။” စသည့္အသံုးမ်ိဳးရွိရာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိ အဓိကအဂၤါတစ္ခုျဖစ္သည့္ အသည္း၏ စာလံုးေပါင္းတြင္ “ျပင္းထန္သည္”ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ရေသာ “သည္း” ဟု ေပါင္း ထားေလသလား ဟူ၍ အေတြးပြား မိပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ ရန္ကုန္ေရာက္တာ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ သံုးႏွစ္နီးပါးသာရွိေသး သည္။ ေရာက္ ကတည္းက သတိထားမိ သည္မွာ စာေရးသူ အေတာ္မ်ားမ်ား “အဲဒီ” ဆိုသည့္ စကားလံုးကို “အဲ့ဒီ” ဟု ေအာက္ျမစ္ထည့္ၿပီး ေရးေနၾကတာ ေတြ႔ရသည္။ “မွဳ” ကို လည္း မလိုအပ္ဘဲ ေအာက္ျမစ္ထည့္၍ “မွဳ႕” ဟုေရးေနၾကသည္။ “အဲ့ဒီ” ဆိုသည့္အေရးအသားမ်ိဳးကို ကၽြန္ေတာ္ အခုမွေတြ႔ဖူးျခင္းျဖစ္ သည္။ ေအာက္ျမစ္ မလိုဟုထင္ပါသည္။ ေအာက္ျမစ္ပါေသာ “အဲ့ဒီ” ဆိုသည့္ အေရးအသားကို ဖတ္ရသည္ မွာ ကၽြန္ေတာ့္အဖို႔ေတာ့ အစာေကာက္သည့္ၾကက္ လွ်ာခင္ကပ္သလို တစ္မ်ိဳးႀကီး ခံစား ရသည္။ မွဳ ကေတာ့ရွင္းပါသည္။ သူ႔ဘာသာ မဟထိုး တစ္ေခ်ာင္းငင္ မွဳၿပီးသားကို ဘယ္လိုအေတြးေပါက္ၿပီး ေအာက္ျမစ္ ထည့္လိုက္သည္မသိ။ အေတာ္ အၾကည့္ရ ဆိုးလွသည္။ အမွဳတြင္ ေအာက္ျမစ္မလိုဘဲ ေအာက္ျမစ္ထည့္ေရးတတ္သူအခ်ိဳ႕မွာ အလွဴ႕ ရွင္ႏွင့္ေရာေထြးစဥ္းစားမိၿပီး ေအာက္ျမစ္ ထည့္ေရးမိၾကေလသလားဟု အေတြး ပြားမိပါသည္။ အမွန္က အလွဴ႕ရွင္ မွာပါသည့္ ေအာက္ျမစ္ သည္ ပိုင္ဆိုင္ မွဳကို ျပခ်င္၍ ထည့္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အလွဴရဲ႕ပိုင္ရွင္ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါသည္။ စာလံုးေပါင္းအေၾကာင္းေျပာရာတြင္ ေရွးမူကိုစံနမူနာယူရသလို ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္သည့္ အသစ္တီထြင္ ဖန္တီးမွဳကိုလည္း မပစ္ပယ္သင့္ဟုျမင္ပါသည္။ ေၾကာင္းက်ိဳးဆီေလ်ာ္မွဳမရွိဘဲ ေရးခ်င္သလို ေရးေနၾကျခင္းမွာမူ ကိုယ့္ဘာသာစကားကို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ ဖ်က္ဆီးပစ္ေနသည္ႏွင့္တူပါသည္။