ေတြးမိေတြးရာၿမန္မာစာ (၅)

အစက္အေျပာက္ အပိုအလို ျဖဳတ္တန္ျဖဳတ္၊ ထည့္တန္ထည့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ ျမန္မာစာေပပညာရွင္တစ္ဦးမဟုတ္သလို ျမန္မာစာအဓိက ဘာသာ ရပ္ျဖင့္ ဘြဲ႔ရထားသူ လည္းမဟုတ္ပါ။ ျမန္မာစာေပ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူ တစ္ေယာက္ သာျဖစ္ပါသည္။ ခ်စ္ျမတ္ႏိုး ဆိုသည့္စကားမွာ အလြန္အဓိပၸာယ္ နက္ရွိဳင္း ပါသည္။ ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး တယုတယႏွင့္ အလြန္တန္ဖိုးထားႏွစ္သက္သည္ ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ပါသည္။ အမ်ားစုမွားတတ္ေသာ အမွားမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္လည္းမွားတတ္သည္ျဖစ္၍ ထိုအမွားတို႔ တတ္ႏိုင္သမွ် ကင္းစင္ေစရန္ ေတြးမိေတြးရာ ျမန္မာစာ ဟုေခါင္းစဥ္ေပးၿပီး ကၽြန္ေတာ္ မွတ္သားသည့္ နည္းကိုျပန္လည္မွ် ေ၀ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားတြင္ apostrophe + s ('s) ကို subject ႏွင့္ verb to be တစ္ခုခု တို႔တြဲသည့္အခါ အတိုေကာက္ ပံုစံအျဖစ္ (He is = He's, She was = She's, She has been = She's been, It is = It's, It has been = It's been စသျဖင့္) တြဲဖက္ သံုးစြဲသလို၊ possessive adjective အျဖစ္လည္း apostrophe + s ('s) သံုးစြဲ သည္ ကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဥပမာ- John's car, Mary's mother, David's uncle ။ ဂၽြန္ရဲ႕ကား၊ ေမရီရဲ႕အေမ၊ ေဒးဗစ္ဦးေလး။ ျမန္မာဘာသာစကား တြင္လည္း အဂၤလိပ္ဘာသာစကား apostrophe + s ('s) ကို possessive adjective အျဖစ္ သံုးသလိုသံုးသည့္ သေကၤတ တစ္ခုရွိပါသည္။ ယင္းမွာ ေအာက္ျမစ္ (.) ျဖစ္ပါသည္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ ေအာက္ျမစ္ကို သံရွည္မွ သံတိုေျပာင္းသည့္စကားလံုးမ်ားအတြက္ အသံုးျပဳေလ့ရွိပါသည္။ ဥပမာ- မယ္၊မယ့္၊ သယ္၊ သယ့္၊ ရဲ၊ ရဲ႕၊ တဲ၊ တဲ့၊ ခဲ၊ ခဲ့၊ သည္၊ သည့္၊ မည္၊ မည့္ အစရွိသည့္ စကားလံုးမ်ားတြင္ ေအာက္ျမစ္ မပါေသာ စကားလံုး မ်ားကို ေအာက္ျမစ္ထည့္လိုက္သည့္အခါ သံရွည္မွ သံတိုေျပာင္းသြားၿပီး သံျပင္း (ေဃာသသံ) ထြက္သြားသည္ကို ေတြ႔ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႔အသံုးမ်ိဳးအျပင္ ပိုင္ဆိုင္မွဳ အဓိပၸာယ္အျဖစ္လည္း ေအာက္ျမစ္ကို သံုးႏိုင္ ပါသည္။ ဥပမာ- ခင္ခင္ရဲ႕/၏ ဦးေလး ၊ ခင္ခင့္ဦးေလး၊ ေက်ာ္ေက်ာ္ရဲ႕/၏ အမ၊ ေက်ာ္ေက်ာ့္အမ၊ ေဇာ္ေဇာ္ရဲ႕/၏ ရည္းစား၊ ေဇာ္ေဇာ့္ ရည္းစား၊ ငါရဲ႕/၏ ဦးေခါင္း၊ ငါ့ဦးေခါင္း၊သူရဲ႕/၏ ဆြဲႀကိဳး၊ သူ႔ဆြဲႀကိိဳး၊ စသည္ျဖင့္ ပိုင္ဆိုင္မွဳကိုျပေသာ ရဲ႕ႏွင့္၏ တို႔ကိုျဖဳတ္၍ ေအာက္ျမစ္ ထည့္လိုက္သည့္အခါ ပိုင္ဆိုင္မွဳ အဓိပၸာယ္ျဖစ္သြားပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေနရာတြင္ ယင္းကဲ့သို႔ ေအာက္ျမစ္ထည့္၍ ေရးပါက စာ/အသံ ပို၍ေခ်ာေမြ႔ေျပျပစ္ ပါသည္။ "ေက်ာ္ေက်ာ္ရဲ႕ဦးေလး က ေဇာ္ေဇာ္ရဲ႕ အေဖအတြက္ ဂ်ပန္က နာရီ တစ္လံုး၀ယ္လာတယ္" အစား "ေက်ာ္ေက်ာ့္ဦးေလး က ေဇာ္ေဇာ့္အေဖ အတြက္ ဂ်ပန္က နာရီတစ္လံုး၀ယ္လာတယ္" ဟုေျပာဆိုေရးသား ျခင္းက ပိုအဆင္ေျပသလို ငါရဲ႕ႏိုင္ငံေတာ္၊ ငါရဲ႕ႏိုင္ငံသား အစား ငါ့ႏိုင္ငံေတာ္၊ ငါ့ႏိုင္ငံသားဆိုသည့္ အသံုးက ပိုေခ်ာေမြ႔ပါသည္။ ေအာက္ျမစ္ေတြ အမ်ားအျပားပါေသာ "ငါ့အိမ္၊ ငါ့ရာ၊ ငါသာေကာင္းစားေရးအတြက္ ငါက်ိဳးၾကည့္ၾကသေလ။ ငါ့သား၊ ငါ့မယားပါမက်န္၊ ငါ့ေဆြ၊ ငါမ်ိဳး၊ ငါက်ိဳးတစ္ရာ၊ ငါ့ကမၻာ ငါေဆာက္၊ ငါတစ္ေယာက္တည္း ေကာင္းခ်င္ သာခ်င္ေပ။" ဆိုသည့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္စဥ္က ျမန္မာ့အသံက မၾကာခဏ ထုတ္လႊင့္ေလ့ရွိသည့္ အတၱအက်ဥ္းသား သီခ်င္းကို သတိရမိသည္။ ထိုသို႔ေအာက္ျမစ္ထည့္ရာတြင္ မူလစကားလံုးက သံညွင္း (အေဃာသသံ) ျဖစ္ေန မွသာ ေအာက္ျမစ္ထည့္လို႔ရပါသည္။ မူလစကားလံုးက သံျပင္း (ေဃာသသံ) ျဖစ္ေန လွ်င္မူ ေအာက္ျမစ္ ထည့္စရာမလိုဘဲ အလိုလိုပိုင္ဆိုင္မွဳ အဓိပၸာယ္ထြက္ ပါသည္။ ေက်ာ္ေက်ာ္ရဲ႕ကြန္ျပဴတာကို ေက်ာ္ေက်ာ္႔ကြန္ျပဴတာဟု ေျပာဆိုေရးသားေလ့ရွိေသာ္လည္း ထြန္းထြန္းအေဖ၊ ေအးေအးေဒၚေလး၊ ေဇာ္ ဦးေယာကၡမ၊ ေက်ာ္ေသာင္းကုမၸဏီတို႔တြင္မူ ေအာက္ျမစ္ ထပ္ထည့္စရာမလိုပါ။ ထည့္လို႔လည္းမရပါ။ ျခြင္းခ်က္အေနျဖင့္ သံညွင္း (အေဃာသသံံ) ျဖစ္ေသာ္ လည္း ေအာက္ျမစ္ထည့္ စရာမလိုသည့္ စကားလံုးအခ်ိဳ႕ရွိပါသည္။ တိုင္း သည္ သံျပင္း (ေဃာသသံ ) ျဖစ္၍ ေအာက္ျမစ္မထည့္ဘဲ တိုင္းလက္ေရြးစင္ ဟု ေျပာဆိုေရးသားေသာ္ လည္း ျပည္နယ္လက္ေရြးစင္ကို ျပည္နယ့္လက္ေရြးစင္ဟုေရးေလ့မရွိပါ။ တို႔ ကို တစ္ခုထက္ပိုေသာ ပစၥည္း အျဖစ္လည္းေကာင္း အမ်ားကိန္းေျပာသူ နာမ္စားအျဖစ္လည္းေကာင္း သံုးၾကသည္ဟု သဒၵါစာအုပ္ အေတာ္မ်ားမ်ား တြင္ေဖၚျပၾကပါသည္။ "ခင္ေမာင္ျမင့္တို႔ကေတာ့ လုပ္လိုက္မွျဖင့္ တလြဲခ်ည္းပဲ" တြင္ ပါသည့္ တို႔မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀ွမ္းရွိ ရွိရွိသမွ် ခင္ေမာင္ျမင့္အားလံုးကို ဆိုလိုသည္ မဟုတ္ပါ။ "က်ဳပ္တို႔ကေတာ့ ဒါမ်ိဳးမႀကိဳက္ေပါင္။" ဟူသည့္ ၀ါက်တြင္ပါေသာ က်ဳပ္တို႔ ဆိုသည္မွာ ကာယကံရွင္တစ္ဦးတည္းကို ရည္ညႊန္း ေျပာဆိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ "ႀကံႀကံဖန္ဖန္ ရန္ကုန္သူ မႏၱလာျမင့္တို႔ရန္ကုန္သူ မႏၱေလးသြားလို႔ အသားမဲျပန္ သတဲ့ဆူ" ဆုိသည့္သီခ်င္း စာသားကို ငယ္စဥ္က သေဘာမေပါက္ခဲ့။ "ဘယ့္ႏွာလဲ… မႏၱလာျမင့္လည္းေျပာေသးတယ္၊ ရန္ကုန္သူလို႔လည္းဆိုေသးတယ္" ဟု ငယ္စဥ္က ကေလးအေတြးႏွင့္ အေတြးေခါင္မိပါသည္။ ေနာင္မွ မႏၱလာျမင့္တို႔ရန္ကုန္သူ ဆိုသည္မွာ ခ်စ္စႏိုးျဖင့္ ေငါ့ထားသည့္ေလ မွန္း သေဘာေပါက္လာပါေတာ့သည္။ "က်ဳပ္တို႔ေက်ာ္ျမင့္ႀကီးကေတာ့ဗ်ာ၊ ခင္သစၥာကလ်ာ သိမ့္သိမ့္ၿဖိဳး တို႔ကေတာ့ေလ" စသည္တို႔မွာ အမ်ားကိန္းကိုေျပာဆိုျခင္းမဟုတ္ဘဲ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို အထူးျပဳ ေျပာဆိုျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ တစ္ဖန္ တို႔ တြင္ ပိုင္ဆိုင္မွဳသေဘာ၊ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မွဳသေဘာပါသည္ ကိုလည္းေတြ႔ရ မည္ျဖစ္သည္။ "ပ်ိဳေလးတို႔ အိမ္ေခါင္မိုး ထိုးလာပါတဲ့ေပဖူးလႊာ" ဆိုသည့္ သီခ်င္း စာသားပါ အဓိပၸာယ္မွာ ပိုင္ဆိုင္မွဳသေဘာ၊ ရင္းႏွီးကၽြမ္း၀င္မွဳ သေဘာပါ ပါသည္။ "ပ်ိဳတို႔ေမာင္ ယာမလုပ္တယ္၊ ၀ါးခုတ္တဲ့ေတာင္" ဟူသည့္ ကဗ်ာပါဒပါ "ပ်ိဳတို႔ေမာင္" စာသားမွာလည္း ထိုကဲ့သို႔ပင္ ရင္းႏွင္းကၽြမ္း၀င္မွဳသေဘာ၊ ပိုင္ဆိုင္မွဳ အဓိပၸာယ္မ်ားျဖင့္ ထံုမြမ္းေရးဖြဲ႔ ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာစာေရးသားရာတြင္ ၀ိဘတ္၊ ပစၥည္း အခ်ိဳ႕မွာ သဒၵါသေဘာ အရထည့္ေရးႏိုင္ေသာ္လည္း ျဖဳတ္ေရးမွ ဖတ္ေကာင္း ေသာ ၀ါက်မ်ားလည္းရွိပါသည္။ "ေက်ာ္ေက်ာ္မေန႔က ေကာ္ဖီတစ္ခြက္ကိုေသာက္ခဲ့သည္။" ဆိုသည့္ ၀ါက်မွာ သဒၵါ သေဘာ အရ မွားသည္ဟုမဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း အဂၤလိပ္စာၾသဇာမကင္းသည့္ ျမန္မာ စာ အေရးအသားျဖစ္ပါသည္။ "ေက်ာ္ေက်ာ္မေန႔က ေကာ္ဖီတစ္ခြက္ေသာက္ခဲ့သည္။" ဟုေရးလွ်င္ အဓိပၸာယ္ ျပည့္စံုပါၿပီ။ "ကို" ထည့္ေရးစရာမလိုပါ။ အကယ္၍ ကိန္းဂဏန္း ကို အထူးတလည္ ထည့္ေျပာစရာမလိုပါက "ေက်ာ္ေက်ာ္မေန႔ က ေကာ္ဖီ္ေသာက္ခဲ့ သည္။" ဆိုလွ်င္ လံုေလာက္ပါသည္။ တစ္ခြက္ပင္ ထည့္ေရးစရာ မလို ပါ။ ကၽြန္ေတာ့္သေဘာေျပာရလွ်င္ ခဲ့ပင္မလိုဟုထင္ပါသည္။ ျမန္မာအသံုး "ခဲ့" ဆိုသည္မွာ အဂၤလိပ္ Past Tense မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာစာ၊ စကားတြင္ Tense မရွိဆိုသည့္ ဆရာေမာင္သာႏိုးအဆိုကို ကၽြန္ေတာ္ သေဘာ တူပါသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳး တစ္ေယာက္ကို မင္းအေမဘယ္သြားလဲဟုေမးပါက "အေမ ေဈးသြားတယ္ ဦးေလး. ." ဟုသာ ေျဖပါလိမ့္မည္။ မည္သည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးကမွ "အေမေဈးသြားေနတယ္၊ အေမ ေဈးသြားခဲ့တယ္၊ အေမေဈးသြားၿပီးၿပီ" ဟုေျဖလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။ "ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔သည္ ထမင္းကိုစားၾကသည္။" အစား "ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔သည္ ထမင္းစား ၾကသည္။" "ျမန္မာ လူမ်ိဳးတို႔ ထမင္းစားၾကသည္။" "ျမန္မာတို႔ ထမင္းစားၾကသည္။" စသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းအရာေပၚလိုက္၍ အဆင္ေျပသလို ေရးသားႏိုင္ပါသည္။ "ေမရီသည္ ပိုက္ဆံအိတ္ကို ဖြင့္ခဲ့ၿပီး ေဒၚလာတစ္ရာတန္ တစ္ရြက္ကို ဆြဲထုတ္ခဲ့ကာ လမ္းေဘးမွ အဖိုးအိုတစ္ဦးကို ေပးခဲ့သည္ကို ကၽြန္ေတာ္ မေန႔က ျမင္ခဲ့ပါသည္။" "ေလ သည္ သစ္ရြက္မ်ားကို ေၾကြေစ၏။" "ဆရာသည္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို စာက်က္ေစ သည္။" "သူမ၏ အၿပံဳးသည္ ကၽြန္ေတာ္၏ ေသာကမ်ားကို ေျပေပ်ာက္ေစသည္။" ဆိုသည့္ ဘာသာျပန္ အေရးအသားမ်ိဳးမွာ ျမန္မာစာ မႏိုင္နင္းသည့္ အေရးအသား မ်ိဳးျဖစ္ၿပီး အလြန္ဖတ္ရဆိုးပါသည္။ အဂၤလိပ္စာသင္ရာတြင္ ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ား နားလည္ရန္ ရွင္းျပရာ၌ အခိ်ဳ႕ေနရာ မ်ားတြင္ အခက္အခဲရွိပါသည္။ ဥပမာ verb to be ျဖစ္ေသာ am, is, are, was, were သင္ရာတြင္ ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ားနားလည္ေစရန္ ရွိသည္၊ ျဖစ္သည္ ဟုသင္ၾကရ သည္။ မွားသည္ဟုမဆိုပါ။ သို႔ေသာ္ ဆရာလုပ္သူက ရွင္းျပတတ္ဖို႔လိုပါလိမ့္မည္။ am, is, are, was, were ဆိုတာ ေနာက္က noum ကပ္လွ်င္ ျဖစ္သည္/ျဖစ္တယ္၊ preposition နဲ႔တြဲထားတဲ့ ေနရာျပ ပုဒ္စုကပ္လွ်င္ တစ္ေနရာရာမွာ တစ္စံုတစ္ခု ရွိသည္/ရွိတယ္ လို႔ အဓိပၸာယ္ထြက္သေဟ့။ ဒါေပမဲ့ ဆရာတို႔ ျမန္မာစကား မွာေတာ့ ေနရာတကာ ျဖစ္သည္/ျဖစ္တယ္၊ ရွိသည္/ရွိတယ္ လို႔ ေျပာေလ့/ေရးေလ့ မရွိဘူးကြ။ စသည္ျဖင့္ ရွင္းျပသင့္ပါသည္။ ထိုသို႔ေသေသခ်ာခ်ာ မရွင္းျပသျဖင့္ "I am a teacher. ကို ကၽြန္ေတာ္ သည္ ေက်ာင္း ဆရာ တစ္ေယာက္ျဖစ္ ပါသည္။ His father is a doctor. ကို သူ႔အေဖသည္ ဆရာ၀န္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါသည္။ They are farmers. သူတို႔သည္ လယ္သမား မ်ား ျဖစ္ၾက ပါသည္။ He is in the room. သူအခန္းထဲမွာရွိသည္။ They are at mome. သူတို႔ အိမ္မွာရွိၾကသည္။" ဟူ၍သာေရးၾကေတာ့သည္။ "ကၽြန္ေတာ္ ေက်ာင္းဆရာပါ။ သူ႔အေဖ က ဆရာ၀န္ေလ။ သူတို႔ လယ္သမားေတြပါ။ သူအခန္းထဲမွာ။ သူတို႔အိမ္မွာေလ။" ဟု ေျပာရ/ေရးရေကာင္းမွန္း မသိၾကေတာ့ဟု ဆရာေမာင္သာႏိုးဆိုပါသည္။ ယင္းအဆိုကိုကၽြန္ေတာ္သေဘာက်ႏွစ္သက္မိသည္။ မည္သည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမွမေျပာသည့္စကားကိုေျပာဆိုေရးသားေနသည္တို႔ကို ၾကည့္ရသည္မွာ မ်က္စိစပါးေမႊး စူးရံုမွ်မက နားပါကေလာပါသည္။ ဘာသာစကားတိုင္း တီထြင္ဖန္တီးမွဳအသစ္တို႔ရွိစၿမဲျဖစ္သည္။ တီထြင္ပါ။ ဖန္တီးပါ။ သို႔ေသာ္ မဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ဖို႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါသည္။